ΜΑΤΙΕΣ
Του Λευτέρη Π. Παπαδόπoυλου
Έφυγε και ο Τάκης Πανανίδης. Ξεκίνησε από κλητήρας, αγόρασε μια φωτογραφική μηχανή, αγάπησε τη φωτογραφία, δούλεψε σκληρά και κατόρθωσε να γίνει ξεχωριστός φωτογράφος στον κόσμο του τραγουδιού. Δικές του είναι οι καλύτερες φωτογραφίες του Μπιθικώτση, του Ξαρχάκου, του Τσιτσάνη και τόσων άλλων. Έφυγε, για να συναντήσει στον ουρανό τον αγαπημένο του γιο, τον Πάτροκλο, που σκοτώθηκε σε τροχαίο. Μαύρη μοίρα...
Τα θρυλικά του '60 - '65 και τ' άλλα
ΤΑΚΗΣ ΠΑΝΑΝΙΔΗΣ "ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΦΩΤΟΜΑΡΤΥΡΑΣ",
Εκδοτικός Οίκος: Ντέφι Έτος έκδοσης: 2004
Σελίδες: 350 ISBN: 960-8496-03-9
«Ενα βιβλίο χωρίς ρετούς και μοντάζ ...μια ειλικρινής εξομολόγηση... Ο γράφων περιγράφει μόνο τα γεγονότα που έζησε ως αυτόπτης φωτομάρτυρας... Με την ευθύνη των 55 χρόνων προσφοράς αλλά και με το φακό της ROLLEIFLEX αδιάψευστο μάρτυρα, σου παραδίδω, φίλε αναγνώστη, την κληρονομιά μιας θρυλικής εποχής και μιας πολύ τυχερής πορείας».
500 αντιπροσωπευτικές του φωτογραφίες, που ζωντανεύουν μια ολόκληρη εποχή, τη χρυσή δεκαετία του '60, τότε που το ελληνικό τραγούδι βρισκόταν στις πιο όμορφες και δημιουργικές στιγμές του.Φωτογραφίες που συνοδεύονται από στιγμιότυπα και περιστατικά που έζησε δίπλα σε πολλούς σημαντικούς καλλιτέχνες (συνθέτες, τραγουδιστές, στιχουργούς, ηθοποιούς κ.ά.). Μαθητής στις τελευταίες τάξεις του νυχτερινού Γυμνάσιου κατόρθωσε και μπήκε στο γραφείο των «Ηνωμένων Φωτορεπόρτερ» κάνοντας βοηθητικές δουλειές. Εκείνος όμως που του άνοιξε κυριολεκτικά το δρόμο ήταν ο Τάκης Β. Λαμπρόπουλος, ο «ηγεμών» , ο «απόλυτος κυρίαρχος της ελληνικής δισκογραφίας τη χρυσή περίοδο 1960-1970», που είχε στην εταιρεία όλα τα μεγάλα ονόματα (Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Ξαρχάκο, Χιώτη, Μούτση, Σπανό, Μπιθικώτση, Γαβαλά, Διονυσίου, Μοσχολιού, Λύδια, Λίντα κ.ά.)
Με σύσταση του Θεοδωράκη, πήγε και τον βρήκε στα γραφεία της «Κολούμπια». Πήρε «συγχαρητήρια» και προσελήφθη ως αποκλειστικός φωτογράφος της εταιρείας. Γι` αυτό αφιερώνει το βιβλίο του στον κ. Λαμπρόπουλο που μάλιστα όταν έκλεισε η «Κολούμπια» του έδωσε «αυτό το μοναδικό φωτογραφικό αρχείο» Απ' αυτή τη χρυσή εποχή του ελληνικού τραγουδιού περνάνε μέσα από τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του και τις αφηγήσεις του: τα λαϊκά κέντρα, οι μπουάτ στην Πλάκα, τα αναψυκτήρια, σχόλια καυστικά περί χουντικών και αντιστασιακών καλλιτεχνών. Σκιαγραφεί και φωτογραφίζει πορτρέτα δημιουργών και ερμηνευτών όπως ο Γούναρης, ο Τσιτσάνης, ο Χατζιδάκις, ο Ζαμπέτας, η Μαρινέλλα, ο Κόκοτας, η Μοσχολιού, ο Διονυσίου, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος κ.ά. Περνάνε ακόμη τα τρία άλλα μεγάλα αφεντικά δισκογραφικών εταιρειών: ο Αλέκος Πατσιφάς («Λύρα»), ο Μίνως Μάτσας («Οντεόν-Παρλοφόν» και «Μίνως»), ο υιός Μάκης Μάτσας («Μίνως). Μεχρι το τέλος διεκδικούσε τα πνευματικά δικαιώματα του απο το ατελείωτο φωτογραφικό υλικό που αθαίρετα και χωρίς την άδεια του δημοσίευαν διάφορα έντυπα αλλα κυρίως διάφοροι τηλεοπτικοί σταθμοί.
καλό σου ταξίδι Αυτοπτη Φωτομάρτυρα.
- Όποτε θέλαμε να δημοσιεύσουμε μια φωτογραφία από την περίφημη δεκαετία του '60 πέφταμε σχεδόν πάντοτε πάνω στον Τάκη Πανανίδη. Έτσι, μου ήτανε οικείο πρόσωπο, τρόπον τινά συνεργάτης, πριν ακόμα τον γνωρίσω από κοντά. Επί πλέον, χάρη στις φωτογραφίες του, συνέθετα στο μυαλό μου την εικόνα τής περιόδου πριν από την προσωπική μου ανάμιξη στην ελληνική δισκογραφία που αρχίζει από τα τέλη της δεκαετίας του '60. Την περίοδο στην οποία συνέβησαν ανεπανάληπτα πράγματα και καταστάσεις στο ελληνικό τραγούδι. Ο ελληνικός κινηματογράφος συνέβαλε αποφασιστικά στη διάδοση του τραγουδιού και διέσωσε για μας πολλές "εικόνες" του. Αλλά οι εικόνες των ταινιών που μας δίνουν πολλές πληροφορίες για το στυλ των καλλιτεχνών, τον τρόπο παιξίματος, το ντύσιμο, τη διάταξη πάνω στο πάλκο, το ντεκόρ των χώρων διασκέδασης κ.λπ., εμπεριέχουν παραποιήσεις αφού είναι λιγότερο ή περισσότερο σκηνοθετημένες, ενώ οι φωτογραφίες τού Τάκη είναι εντελώς ρεαλιστικές, γι αυτό εξαιρετικά πολύτιμες. Μεταφέρουν στο μέλλον την αληθινή εικόνα τού παρελθόντος. Ακόμα κι αυτές που παίρνονται στο στούντιο, τα πορτρέτα, δεν δέχονται επεμβάσεις. Δεν υπάρχουν στυλίστες, μακιγιέζ και ενδυματολόγοι, πλην του κλασικού κομμωτηρίου για τις κυρίες και του κουρείου για τους κυρίους. Εξάλλου, οι καλλιτέχνες της εποχής είναι πάντοτε καλοντυμένοι και καλοχτενισμένοι την ώρα της δουλειάς, είτε είναι στο μαγαζί, είτε στο στούντιο. [...] Ο πλούτος τού υλικού οφείλεται στο μέγεθος και στον αριθμό των προσώπων που φωτογραφίζονται στη δημιουργική ποικιλία τής κατά τ' άλλα δύσκολης εποχής, στην προνοητικότητα ορισμένων ανεκτίμητων παραγόντων και βεβαίως, στο χαρακτήρα του συγκεκριμένου φωτογράφου που παίρνει τα πάντα μετρητοίς και ξεχύνεται ορμητικά και πληθωρικά πάνω στο αντικείμενο του πόθου του. Γιατί πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι ο Πανανίδης δημιούργησε αυτό το ανεκτίμητο θησαυρό σε μια εποχή που στο χώρο του τραγουδιού, το βασικό μέσο διάδοσής του είναι ο δίσκος 45 στροφών που κατ' εξαίρεσιν κυκλοφορεί με φωτογραφικό εξώφυλλο και ο νιόφερτος δίσκος μακράς διαρκείας που εκείνη την εποχή το εξώφυλλό του φιλοτεχνείται από γνωστούς ζωγράφους και χαράκτες, που αφήνουν χώρο για φωτογραφία μόνο στο οπισθόφυλλο. Με αυτά τα δεδομένα, η δύναμη του Τάκη Πανανίδη και της φωτογραφίας του γίνεται ακόμα πιο αισθητή. ....Φωτογραφίες ομιλούσες, που συνδέονται με τα βιώματα του γράφοντος, που εκδηλώνει τη χαρά, τον πόνο και την τσαντίλα του μ' αυτά που είδε και άκουσε...Γιατί ο ίδιος είναι η εποχή που φωτογραφίζει. Και υπερασπίζεται τα επιτεύγματά της με αδιαλλαξία.
Στέλιος Ελληνιάδης
